به گزارش خبرنگار خانه ملت، مهدی سعدی آرانی – سرویس اقتصادی - تحولات ژئوپلیتیکی در قفقاز، بار دیگر اهمیت موقعیت ایران را در نقشه ترانزیت جهانی برجسته کرده است. در روزهایی که مسیرهای سنتی حمل‌ونقل میان شرق و غرب در حال بازتعریف است، نگاه‌ها به شمال‌غرب ایران دوخته شده؛ جایی که کریدور ارس، از جلفا تا کلاله، می‌تواند نقشی فراتر از یک جاده را ایفا کند و آن نقش پیونددهنده ایران با قفقاز، اوراسیا و اروپا است.
این گذرگاه نه‌تنها کوتاه‌ترین مسیر ارتباطی جمهوری آذربایجان با نخجوان است، بلکه ایران را به شاه‌راه تجارت منطقه‌ای و یکی از محورهای کلیدی اتصال خلیج فارس به دریای سیاه تبدیل می‌کند. همین جایگاه، سبب شده مجلس شورای اسلامی و کمیسیون عمران با درک اهمیت ژئواستراتژیک این پروژه، به‌صورت جدی وارد میدان شوند و آن را در فهرست پیگیری‌های اولویت‌دار خود قرار دهند.
در نخستین گام، کمیسیون عمران مجلس طی نشستی تخصصی با حضور وزیر راه و شهرسازی، به بررسی ابعاد فنی و مدیریتی پروژه‌های کریدوری کشور پرداخت. در این نشست، موضوع کریدور ارس به‌عنوان یکی از محورهای اصلی مطرح شد؛ مسیری که از نگاه نمایندگان، تحقق آن می‌تواند نقشه ترانزیتی ایران را دگرگون کند.
به گفته اعضای کمیسیون، مسئله فقط ساخت یک جاده نیست؛ سخن از قدرت ترانزیتی و دیپلماسی اقتصادی کشور است. نمایندگان تأکید کردند که با فعال‌سازی «شورای عالی ترانزیت» و «ستاد ملی گذر»، هماهنگی میان دستگاه‌ها افزایش یافته و مسیر اجرای پروژه‌های بزرگ ازجمله ارس هموار می‌شود.
محمدرضا رضایی کوچی رئیس کمیسیون عمران، با اشاره به اهداف برنامه هفتم توسعه، یادآور شد که افزایش حجم ترانزیت کشور به ۴۰ میلیون تُن در سال تنها در صورتی ممکن است که مسیرهای شمالی ازجمله کریدور ارس تکمیل و فعال شوند. وی تصریح کرد که مجلس در این حوزه، نقش نظارتی و پشتیبان دولت را ایفا می‌کند تا اجرای پروژه‌ها از مرحله وعده به واقعیت برسد.
از تصمیم تا میدان عمل؛ بازدید میدانی نمایندگان از محور ارس
در ادامه این روند، اعضای کمیسیون عمران به همراه "علی نیکزاد" نایب رئیس مجلس شورای اسلامی با سفر به آذربایجانشرقی، از محور جلفا تا کلاله بازدید کردند. اما این بازدید نه صرفاً یک برنامه نظارتی، بلکه نشانه‌ای از هم‌افزایی دولت و مجلس در پروژه‌های ملی بود. در جریان این سفر، پیشرفت فیزیکی پروژه، موانع اجرایی و ظرفیت‌های منطقه‌ای از نزدیک بررسی شد.
نمایندگان در جریان این بازدید بر این نکته تأکید کردند که تکمیل این مسیر می‌تواند همزمان دو هدف بزرگ را محقق کند: تقویت حضور ایران در معادلات ترانزیتی منطقه و رونق اقتصادی و اشتغال‌زایی در شمال‌غرب کشور که اهمیت بسیاری دارد.
پیوند منافع ملی با توسعه منطقه‌ای
بر اساس ارزیابی‌های کارشناسی، مسیر جلفا–کلاله حدود ۱۰۷ کیلومتر طول دارد و به‌دلیل توپوگرافی خاص منطقه، اجرای آن نیازمند احداث تونل‌ها و ابنیه فنی سنگین است. در حال حاضر، بخش عمده مسیر توسط قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) در دست اجراست و بیش از هزار نیروی مهندسی در پروژه فعال‌اند. با این حال، بخشی از تأخیرها به دلیل تملک اراضی و ملاحظات میراث فرهنگی بوده است؛ مسائلی که به گفته نمایندگان، با هماهنگی میان دستگاه‌ها در حال حل‌وفصل است.
یکی از اعضای کمیسیون عمران در حاشیه بازدید گفت که اهمیت کریدور ارس فقط در کوتاه بودن مسیر نیست، بلکه در این است که ایران در میانه رقابت ژئوپلیتیکی منطقه، می‌تواند بار دیگر نقش تاریخی خود را به‌عنوان مسیر مطمئن تجارت شرق و غرب احیا کند.
به باور وی، در شرایطی که برخی کشورها در تلاش‌اند مسیرهای جایگزین از خاک خود ایجاد کنند، ایران باید با تسریع در پروژه‌های خود، به‌جای تماشاگر، بازیگر اصلی عرصه ترانزیت منطقه شود.
هماهنگی دولت و مجلس در اجرای پروژه
وزیر راه و شهرسازی نیز در جریان این بازدید بر نگاه مشترک دولت و مجلس در اجرای پروژه‌های ترانزیتی تأکید کرد. او با اشاره به اینکه کریدور ارس، بخشی از شبکه اتصال خلیج فارس تا دریای سیاه است، گفت که این مسیر همزمان از نظر اقتصادی و سیاسی برای ایران حیاتی است.
به گفته وی، پل مرزی مشترک میان ایران و جمهوری آذربایجان نیز مراحل نهایی ساخت را طی می‌کند و با بهره‌برداری از آن، تبادل کالا میان دو کشور سرعت چشمگیری خواهد گرفت.
نمایندگان حاضر در بازدید نیز بر ضرورت تأمین اعتبارات پایدار برای پروژه تأکید کردند. آنان معتقدند که اراده موجود در مجلس و دولت، اگر با مدیریت منسجم همراه شود، می‌تواند کریدور ارس را به الگویی از همکاری مؤثر میان قوا تبدیل کند.
کریدور ارس؛ از طرح عمرانی تا نماد اقتدار اقتصادی
با جمع‌بندی دیدگاه‌ها، می‌توان گفت کریدور ارس صرفاً یک طرح عمرانی نیست، بلکه پروژه‌ای چندبعدی است که توسعه، امنیت، سیاست خارجی و دیپلماسی اقتصادی را به هم پیوند می‌دهد. این مسیر می‌تواند جایگاه ایران را به‌عنوان حلقه اصلی ترانزیت در منطقه تثبیت کند و فرصتی برای رونق بنادر جنوبی و شمالی کشور فراهم آورد.
پیگیری مستمر مجلس شورای اسلامی و نظارت نزدیک کمیسیون عمران بر اجرای این طرح، نشان از درک راهبردی نهاد قانون‌گذاری از مفهوم توسعه ملی دارد؛ توسعه‌ای که از دل جاده‌ها و مسیرهای ترانزیتی می‌گذرد و به آینده‌ای روشن برای اقتصاد کشور گره می‌خورد. /
پایان پیام
نظر شما